İŞTE O YAZI;
Harika Lig Kulüpler Birliği Vakfı tarafından Türkiye Futbol Federasyonu’na içeriği toplumsal medya hesabından da kamuoyuna duyurulan 08.07.2021 tarihli bir mektup gönderilmiştir.
Federasyonumuzun Harika Lig Kulüpler Birliği Vakfı’na cevaben gönderdiği 14.07.2021 tarihli mektubu şu biçimdedir:
“08.07.2021 tarih ve 2021/87 sayılı yazınız tarafımıza ulaşmıştır. Yazınızda; TFF ile yayıncı kuruluş ortasındaki mukavelenin daima tadil edilerek kulüplerin her sene finansal ziyan görmesi, Merkez Hakem Konseyi, Disiplin Konseyi ve Tahkim Şuralarının atama ve işleyişleri, yabancı oyuncu sayısındaki kulüplerin taleplerinin göz gerisi edilmesi ve Kulüp Lisans Talimatı kriterlerinin ülke gerçekleri dışında kalması durumlarının Türk futbolunun sürdürülebilir olmasını artık imkânsız kıldığı belirtilerek Kulüpler Birliği’nin uygunluğu olmadan alınacak kararların kabul edilmeyeceğini, yayın ihale sürecinin tarafınızca yapılması ve yönetilmesi gerektiği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Kamu Denetçiliği Kurumu tavsiye kararları uyarınca Türk futbol yargı sisteminin bağımsız ve Genel Konsey tarafından seçilerek oluşturulması, MHK’da liyakatin temel olması ve alınan kararların şeffaf olması, yabancı oyuncu sayısı konusunda alınan karardan acilen geri dönülmesi, Kulüp Lisans Talimatı kriterlerinin pandemi şartları ve kulüplerin gerçekleri doğrultusunda tekrar oluşturulması, daha evvel tarafınızca iletilen lakin karşılık alınamayan yahut olumsuz yanıt alınan tüm taleplerinizin tekrar kıymetlendirilmesi talep edilmiştir.
Türkiye Futbol Federasyonu ile yayıncı kuruluş ortasındaki münasebetler hakkında:
Yürürlükte bulunan Yayın Hakları Kontratı 21 Kasım 2016 tarihinde 5 dönemlik imzalanmıştır. Yürürlükte bulunan Yayın Hakkı Kontratına ilişkin Şartname, Kulüpler Birliği Vakfı temsilcilerinin de yer aldığı Yayın İhalesi Komitesinde görüşülmüş ve oluşturulan kurulun görüşleri doğrultusunda ihale şartnamesi hazırlanmış ve ihale sonucunda Yayın Hakkı Kontratı, Krea İçerik Hizmetleri ve Yapım A.Ş. ile imzalanmıştır. Mukavele devrinin birinci iki dönemi boyunca kontrat kurallarına nazaran tüm tahsilatlar yapılarak Kulüplerimize dağıtılmıştır.
Mukavelenin üçüncü döneminin başlangıcında döviz ve enflasyon kuralları gereği Kulüpler Birliği’ne bilgi verilerek ve yetkililerinin görüşleri de alınarak, mukavele bedelinde indirim yapılmıştır. Yapılan indirimler sizlerin ve kamuoyunun bilgisi dahilindedir.
Ardından, 2019-2020 futbol döneminin ikinci yarısında tüm dünyayı ve ülkemizi tesiri altına alan Covid-19 salgını nedeniyle futbol karşılaşmalarının durmak zorunda kaldığı devirde başta ilgili periyottaki Kulüpler Birliği Vakfı Lideri, Vakfınızın temsilcileri ve kulüp temsilcileriyle yaşanan süreç hakkında toplantılar yapılmıştır. Bu toplantılar; TFF ile Yayıncı Kuruluş, TFF, Yayıncı Kuruluş ve Kulüpler Birliği, Kulüpler Birliği ve Yayıncı Kuruluş iştirakiyle birçok sefer gerçekleştirilmiştir. Nihayetinde 12.06.2020 tarihinde karşılaşmalar oynanmaya başlamış ve devrin Kulüpler Birliği Vakfı Liderinin bilgisi dahilinde 2019-2020 dönemine ait Covid-19 salgınının yarattığı olumsuz tesirler göz önünde bulundurularak kontrat bedelinde indirim yapılmasına ait Yayıncı Kuruluşla muahedeye varılmıştır.
2020-2021 döneminde ise Covid-19 salgının devam etmesi nedeniyle Yayıncı Kuruluş tarafından mukavele bedelinde indirim yapılması talep edilmiş, yeniden bu konular hakkında devrin Kulüpler Birliği Vakfı Lideri ve kulüplerimizin bilgisi dahilinde görüşmeler gerçekleştirilmiş ve nihayetinde 17.11.2020 tarihinde T.C. Gençlik ve Spor Bakanı Sayın Mehmet Muharrem Kasapoğlu tarafından Kamuoyuna duyurularak, 2020-2021 dönemi bedeline ait yayıncı ile ek mukavele imzalanmıştır.
Bununla birlikte Yayıncı Kuruluş, 2020-2021 dönemi yayın fiyatı üzerinde mutabakatın sağlandığı 17.11.2020 tarihinden sonra ticari işletmelerin kapatılması ve kulüpler tarafından yayıncı kuruluş aleyhine yapılan protestolar nedeniyle, bu döneme ait mukavele bedelinde yine indirim talep etmiştir. Yayıncı Kuruluşun bu talebi, TFF tarafından kabul edilmemiş ise de 2020-2021 dönemi son taksiti mukavelede belirtilen müddet içerisinde ödenmemiş, daha sonra 150.000.000 TL’lik, kısmi bir ödemede bulunulmuştur. Halihazırda Yayıncı Kuruluş tarafından 2020-2021 dönemi son taksitine ait TFF’ye 142.000.000 TL fiyatında ödeme yapılması beklenmektedir. Kelam konusu hususa ait gerekli yasal bildirimler müddeti içerisinde yapılmış ve süreç takip edilmektedir.
Birebir formda Yayın Hakları Kontratının son periyoduna ait, siz Kulüpler Birliği’nin bilgisi dahilinde görüşmeler ve toplantılar devam etmekte olup, 2021-2022 futbol dönemi birinci taksitine ait yasal bildirimlerin yapıldığını belirtiriz.
Üstte belirtilen sebeplerle, “Türkiye Futbol Federasyonu ile yayıncı kuruluş ortasındaki ciddiyetten uzak ilişki” nedeniyle kulüplerin finansal ziyana uğratıldığı halindeki ithamlar asla kabul edilemez. TFF, kulüplerimizin ve Türk futbolunun menfaat ve haklarını korumak için çalışmalarını kararlılıkla sürdürecektir.
Merkez Hakem Şurası, Disiplin Heyeti ve Tahkim Heyeti’nin atama ve işleyişleri hakkında:
Merkez Hakem Konseyi, Disiplin Şuraları ve Tahkim Konseyi 5894 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Vazifeleri Hakkında Kanun ve TFF Statüsü’nde belirlenen tarz ve yetkiye dayanarak görevlendirilmektedir. TFF Statüsü uyarınca bahse mevzu konseyler vazifelerinde bağımsızdır. TFF idaresinin, Merkez Hakem Heyeti, Disiplin Heyeti yahut Tahkim Heyeti üyelerini misyondan alma ve yenisini atama yetkisi bulunmamaktadır. Üyeler istifa etmedikçe yahut çekilmiş sayılmadıkça yerlerine yenisi atanamaz.
Yazınızda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Kamu Denetçiliği Kurumu kararına atıfla “Türk Futbol yargı sisteminin bağımsız ve Genel Şura tarafından seçilerek oluşturulması” istikametindeki talebinize ait, öncelikle hatırlatmak isteriz ki, özel hukuk kararlarına tabi, özerk ve genel yönetime bağlı olmayan TFF, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kontrol kapsamında değildir.
Bahse mevzu AİHM kararında TFF hukuk heyetlerinin Genel Konsey tarafından seçilmemesi bir ihlal olarak görülmemiştir. Aksine, 28 Ocak 2020 tarihli Ali İstek ve Diğerleri-Türkiye kararında, TFF Genel Şurası delegelerinin büyük çoğunluğunun kulüp delegelerinden oluşuyor olduğu belirtilerek, kulüplerin faal olduğu Genel Kurul’un seçmiş olduğu İdare Şurası’nın Tahkim Heyeti’ni atıyor olması eleştirilmiştir. Bununla birlikte kararda; Tahkim Şurası’nın İdare Heyeti tarafından atanması tarzının tek başına tarafsızlık unsurunu zedelemeyeceği, üyelerin misyonlarını yerine getirirken bir baskıya maruz bırakılmaması, hiçbir talimat almaması ve vazifelerini tam bir bağımsızlıkla yerine getirmesi kuralları sağlandığı takdirde, bir mahkemenin üyelerinin atanması biçiminin tek başına o yargı organının bağımsızlığına ve tarafsızlığına ziyan vermeyeceği tespit edilmiştir.
Bir başka tabirle, Tahkim Konseyi ve öteki yargı konseylerinin İdare Şurası tarafından atanması yahut Genel Konsey tarafından seçilmemesi AİHM tarafından ihlal olarak görülmemektedir.
Bununla birlikte, AİHM kararında somut olarak belirtilen konsey üyelerinin misyon müddetleri, bağımsızlık beyanı, vazifeye başlamadan evvel yemin etmeleri üzere eksikliklerin ortadan kaldırılması için, 2020 yılı Genel Şurası’nda statü değişikliği unsuru gündeme alınmıştır. Ancak 2020 Genel Konseyi’nde statü değişikliği için gerekli olan delege tam sayısının minimum üçte ikisinin iştirakinin bulunmaması sebebiyle ilgili gündem unsuru görüşülememiştir. TFF Hukuk Heyetlerinin yapısına ait Statü değişikliği önerisi, 28.07.2021 tarihinde yapılacak TFF Olağan Genel Konseyi Gündemine tekrar alınmıştır. Taslak Statü değişikliği, 12.07.2021 tarihinde tüm Genel Heyet delegelerine gündem ve ekleriyle birlikte gönderilmiş olup, ayrıyeten yazımızın ekinde yer almaktadır.
Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı kriterleri hakkında:
UEFA ve ilgili Konseyi CFCB ile yapılan görüşmelerde, Kulüplerimizin mali yapılarının sürdürülemez hale gelmesi nedeniyle yeni bir kontrol modeli muhtaçlığı doğduğu tarafımıza iletilmiştir.
Bu kapsamda Ekip Harcama Limitleri hayata geçirilmiştir. 2019 Haziran ayında yürürlüğe giren Grup Harcama Limitlerini ihtiva eden Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı; Kulüpler Birliği, Bankalar Birliği ve UEFA’ya danışılarak Kulüp temsilcilerinin iştirakiyle ortaklaşa hazırlanmıştır. Bu durum devrin Kulüpler Birliği Lideri ve birtakım Kulüp Liderlerinin basın açıklamalarıyla da sabittir.
Bilhassa UEFA, tüm Avrupa kulüplerinin alışılmış olduğu Finansal Fair Play kurallarına Türk kulüplerinin de ahenk sağlayabilmesi açısından talimat değişikliği konusunda değerli rol oynamıştır. İlaveten hatırlatmak isteriz ki, Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatında yapılan değişikliğin ana sebeplerinde birisi de, Kulüplerimizin Bankalar Birliği ile imzaladığı tekrar yapılandırma sözleşmeleridir. Her ne kadar TFF, bu mukavelelerde taraf değilse de Kulüp Lisans Talimatında yapılan bu değişiklikler, Kulüplerin Bankalar Birliği ile yaptığı mukaveleler ile de uyumludur.
Talimatın yürürlüğe girmesini takip eden süreçte, Kulüpler Birliği ile yapılan görüşmeler sonrasında, gerek 2020-2021 dönemi gerekse 2021-2022 dönemi öncesinde talimatta değişiklikler yapılmıştır. 2021-2022 dönemi için yaşanan pandemi sebebi ile kulüplerimizin yaşadığı gelir kayıpları ve yabancı para cinsinden olan yükümlülüklerindeki artışlar göz önüne alındığı üzere bilançoları güçlü, borçları az olan kulüplerimiz için grup harcama limiti artış oranları arttırılmıştır.
Ayrıyeten yeniden pandemi şartları göz önüne alınarak Kadro Harcama Limitlerinde birinci yıl % 30, ikinci yıl %15 olan, bu dönem kaldırılmak üzere planlanan kabul edilebilir sapma oranı, 2020-2021 döneminin da üzerine çıkartılarak %25 olarak kabul edilmiştir. 2021-2022 Döneminde yabancı oyuncu fiyatları evvelki yılın ortalama kurları ile (1 Euro = 8.96 TL) ile sabitlenmiştir. İlaveten bu dönem yapılan değişiklik ile ekip harcama limitleri arttırma oranları esnetilerek, net borçları net gelirlerinin yarısından az olan kulüplerin gelir artışlarının (UEFA gelirleri, sermaye artışları ve talimatta belirtilen öteki tüm gelir artışları için) 1/3’ünü değil %100’ünü grup harcama limitlerini arttırmak için kullanılması sağlanmıştır. Net borçları net gelirlerinin yarısından fazla ancak iki katından az olan kulüpler, dönem içinde gelir artışlarının 1/3’ünü değil 2/3’ünü kullanabilecektir.
Tüm bu çalışmalar, Kulüpler Birliği ile ortak yapılan hazırlıklarla yürütülmüştür ki, her geçen gün daha iyi bir yapıya kavuşan sistemin milletlerarası standartlarda olduğu UEFA’nın değerlendirmeleri ile de sabittir. Bugüne kadar olduğu üzere kelam konusu talimatla ilgili taleplerinizi, Kulüp Lisans Konseyi’nin görüşleri doğrultusunda her vakit değerlendirmeye açık olduğumuzu bildiririz.
Yabancı oyuncu sayısı hakkında:
UEFA’nın Avrupa liglerindeki yabancı oyuncu sınırlamaları ve Üstün Lig ile öbür Avrupa liglerini kapsayan dataları incelendiğinde, yabancı futbolcuların transferi ve fiyatları için yapılan ödeme ve üstlenilen yükümlülüklerin denetim edilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
Muhteşem Lig’de; on yıl evvel bir dönemde tescil edilen yabancı futbolcu sayısı 150 iken, iki katından fazla artarak geçen dönem 356 olmuştur. UEFA’nın incelediği 11 Avrupa ligi ortasında yalnızca İngiltere ve İtalya’da yabancı sayısı Harika Lig’in üstündedir.
Muhteşem Lig’deki yerli oyuncu oranı %75’ten %59’a düşmüştür, bu sayı Hırvatistan’ın akabinde en yüksek düşüş olarak dikkat çekmektedir.
Üstün Lig’de oynayan oyuncuların yaş ortalaması Avrupa’nın en yükseğidir. Yabancı oyuncu yaşı Hollanda’da 23 iken Üstün Lig’de 28’dir. Transfer değerlendirmeleri yapıldığında, yabancı sınırlamasının kaldırılması ile 30 yaş altı Türk oyuncuların yerine 30 yaş üstü yabancı oyuncular geldiği net bir biçimde gözlemlenmiştir.
En kıymetli hususlardan birisi, Muhteşem Lig’in transfer gelirlerinin çok düşük olmasıdır. Oyuncular en yüksek kıymetlerinden satın alınmaktadır. Yerli oyuncularını yetiştiren Belçika, Hollanda ve Portekiz, Harika Lig kulüplerimizin elde ettiği transfer gelirlerinin iki katından fazla transfer geliri elde etmiştir.
Ayrıyeten kamuya açık platformlarda da görüleceği üzere, yabancı sınırlamasının olmadığı periyotta, yabancı para cinsinden oyuncu maliyetleri kulüp bilançolarını olumsuz etkilemiş; halka açık 4 büyük kulübün finansal borcu, 2014/15 yılı sonunda 1.7 Milyar TL iken, %330 artarak 2020/21 döneminde 7.3 Milyar TL’ye ulaşmıştır. 2020/21 döneminde 356 yabancı oyuncuya 268 Milyon Euro fiyat ödemesi gerçekleşmiştir.
Yeniden yabancı sınırlaması öncesi 106 adet olan FIFA nezdinde açılan itilaf belgeleri, iki katına çıkarak 207 adet olmuş ve meblağ Euro bazında %270 artarak 18 Milyon Euro’dan 50 Milyon Euro’ya ulaşmış; TL karşılıkları %722 artmıştır.
Üstteki bilgilerin de açıkça gösterdiği üzere ve UEFA’nın da desteklediği yabancı oyuncu sayısında sınırlamaya gidilmesi bir zaruret haline gelmiştir. Hasebiyle gerek Kulüp Lisans Sistemi gerekse yabancı kararına ait düzenlemeler, kulüplerimizin uzun vadede sürdürülebilir finansal yapıya kavuşmaları için alınmıştır.
Ayrıyeten tekrar altını çizmek isteriz ki, acilen geri alınmasını istediğiniz yabancı kararı, yeni verilmiş bir karar değildir. Malumunuz olduğu üzere; yabancı sınırlamasına ait kararlar, 2020-2021 dönemi öncesinde alınmış, lakin Covid-19 salgınının devam ediyor olması nedeniyle kulüplerimizden gelen talep üzerine, bir keze mahsus olmak üzere uygulaması bir dönem ertelenmiş ve bu durum da kamuoyuna ilan edilmiştir.
Sonuç olarak; vazifeye başladığımız birinci günden itibaren ben ve İdare Heyetim, aldığımız tüm kararları, UEFA ve FIFA normları, TFF Kanun, Statü ve Talimatları doğrultusunda ve şeffaf bir halde, yalnızca Harika Lig kulüplerimizi değil tüm öbür alt liglerin, amatör liglerin ve futbolun öteki paydaşlarının menfaatlerini gözeterek aldığımızı belirtir, karşılaşmalara çıkmamak üzere futbol tarihinde yeri bulunmayan, FIFA ve UEFA nezdinde kabul görmesi mümkün olmayan aksiyon ve telaffuzların Üstün Lig markasına ziyan verici ve Türk futbol kamuoyu tarafından kabul görmeyecek bir tavır olduğunu hatırlatır, yeni dönemde tüm kulüplerimize muvaffakiyetler dileriz.”
Fotomac
