11 Haziran’da Maros Mosehla, Güney Afrika’nın Pietermaritzburg’daki kırmızı tuğlalı Belediye Binası’nın önünde 56 mil boyunca başlayan bir koşu yarışı olan Yoldaşlar’ın başlangıç çizgisinde 16.000 koşucuyla birlikte girdi. 1.70 boyunda incecik bir koşucu olan Mosehla, sisli kış sabahında iki maratona karşılıklı mesafeyi koşmak için antrenman yapan sporcunun arasında göze çarpmıyordu.
Ancak profesyonel inşaatçı olan Mosehla, 9 saat 26 dakika sonra Durban bölgesinde Yoldaşların bitiş çizgisini geçtiğinde olağanüstü bir şey gezdi. 81 yaşında, 102 yıllık yarışta en yaşlı kişi oldu ve otuz yılı aşkın süredir devam eden bir rekor kırıldı; önceki rekorun sahibi 80 yaşında yarışmıştı. yüzde 95’i kendisinden 20 yaş daha genç olan koşucuların üçte ikisinden fazlasının önünde bitirmişti.
Mutlak hız yerine zihinsel güç ve basiretli tempoyu destekleyen bir spor olan ultra koşuda, seksen yaşındaki sporcular tamamen duyulmamış bir spor değil. Örneğin bu Mart ayında Nevada’da düzenlenen ABD Atletizm 100 mil şampiyonunda 80 yaş üstü beş koşucu yarıştı.
Güney Afrikalı spor bilimcisi ve ultra koşu antrenörü Shona Hendricks, “Olağanüstü bir durum ama tamamen olasılık dışı değil” dedi. İyi düşünülmüş kuvvet antrenmanı, çok fazla iyileşme süresi ve “ebeveynlerinizi ayırdığınız”, yani iyi genetiğe sahip olmanız durumunda, bazı koşucuların ayrılma yılları boyunca bile bu tür morarma mesafelerini tamamlamanın bilgiye sahip olduğu söylendi.
Ancak bu nadir grup arasında bile Mosehla farklı bir profil çiziyor. 3 saat 51 standart maraton süresiyle Yoldaşlar’a katılmaya hak kazandı; ama onun yıllık küresel herkesin ortalamasından 40 dakika daha hızlıydı. Ve bu yıl Yoldaşlar’da hızla yaklaşık altı mil hızla koştu; bu, yarışı 15.000 bitiricinin 10.000’inden fazlasından daha hızlıydı.
Geçtiğimiz akşam kendi inşa ettiği evin oturma odasında otururken, “İnsanlar bana neden yaşlanmayı reddettiğimi arıyorum” dedi. Şu ana kadar iki eşinden, 17 yaşından itibaren ve çocukluk arkadaşlarının çoğunu geride bıraktı. Ama yine de inşaat işlerinde çalışıyor ve tabii ki haftada üç kez koşuya çıkıyor. “Koştuğun zaman genç kalırsın” dedi.
Mosehla’nın evinin dışında, devasa bir rüzgar çanına benzeyen bir esinti tıngırdadı. Ama aslında bu, konuk gazeteciye göstermek için çamaşır ipine astığı 300’den fazla madalya yarışıydı. “Onlar benim tasarrufum” dedi.
Mosehla büyüdü ve halen Güney Afrika’nın çeşitliliğiki Ga-Mogashoa köyünde yaşıyor. Altı çocuk en küçüğü olarak evde doğdu – “o zamanlar burada kliniğimiz yoktu” – ve çocukluğu kayalık dağlarında ve aralarındaki vadilerde bulunan sürülerini otlatarak ele geçirdi. Bazen ve arkadaşları sürüleriyle birlikte günde 20 milden fazla yürüyor ve onların yanında çimenlerde uyuyorlardı. “Bu sığarların hepsini içeriyordum” dedi.
1959 yılında 17 yaşında olan Mosehla, babasına okuma-yazma eğitimi almak için okula gidip gidemediğini sordu. Mosehla’nın arkadaşı Benson Leshilo, “O günlerde okula geçin burada yaygın bir durumdu” dedi. Siyah Güney Afrikalıları kasıtlı olarak zavallı ve eğitimsiz direnen acımasız şiddet sistemi olan apartheid’e karşı bulunarak, “Bu o zamanın durumuydu” dedi.
Mosehla’nın köyünde okul yoktu, bu yüzden en yakın okula beş mil yürüdü ve 18 yaşında anaokuluna başladı. Okurken bir yandan da ücret okullarını hesaplamak ve geçimini desteklemek için inşaatta da çalıştı. aile. “Bu iş hükümdarlarından olmaya başladı ama onu sevmeyemiyordum” dedi.
Aynı zamanda, ilk olarak yerel kros yarışlarında koşmaya başladı ve daha sonra Güney Afrika hükümeti tarafından Siyah etnik gruplar için kurulmuş bir apartheid dönemi bölgesi olan bantustanını temsil ederek koşmaya başladı.
“Hafif ve hızlıydım, bu sayede her zaman kazanıyordum” dedi.
O zamanlar Güney Afrika mesafesi koşusu bir devrimin derinliğindeydi. Ülke, apartheid nedeniyle Olimpiyatlar ve Dünya Kupası da dahil olmak üzere birçok büyük spor müsabakasından men edilmişti. Çaresizce geri dönmeye çalışan beyaz hükümet, 1970’lerin başında yol koşusunu entegre edeceklerini duyurdu. Mosehla 1974’te ilk maratonunu koştuğunda, ülkenin önemli yol yarışlarında ırkın ortadan kalkması kalmıştı.
Ancak durum pastoral olmaktan çok uzaktı. Mosehla, 1981’de Pietersburg şehrinde (şimdiki Polokwane) bir maratona liderlik ederken, beyaz bir yarış mareşalinin onu kasıtlı olarak yanlış yöne yönlendirdiğini söylüyor. Geri koşu yarışını kazanmayı zamanında başardığını söyledi ancak şunu ekledi: “O kadar öfkeliydim ki ödülü almayı reddettim.”
Birkaç yıl sonra, işiyle ve yeni bir eş ve baba olarak hayatın gerekleriyle meşgul olan Mosehla, yarışmayı tamamen bıraktı. Bunun yerine, yerel madenlerden gelen asbest ve krom yüklerini taşıyan kamyonların hırlayarak geçerek evinin kesimini betonla çalışarak birkaç kilometre önce koşuyordu.
2003 yılında 61 yaşına gelene kadar resmi olarak koşmaya başlamadı. O zamana kadar Yoldaşlar, her yıl birkaç bin hesabının olduğu küçük ve cesur bir etkinlikten, bir maratondan daha uzun olan dünyanın en büyük yarışına dönüşmüştü. Yılda 15.000 ila 20.000 koşucunun, onbinlerce seyircinin ve geniş TV izleyicilerinin ilgisi dikkat çekti. Güney Afrikalılar için Yoldaşlar mesafe koşusunun zirvesindeydi ve Mosehla da bir istisna değildi.
2006 yılında yarışa kayıt oldu ve yarış 8 saat 19 dakikada tamamlandı.
“Yoldaşlar’da sevdikleri biri o gün insanların aynı odaklanması; aynı ruha sahip olmalarıdır” dedi. “O gün aramızda hiçbir fark yoktur.”
Bazı koşucuların dışında büyük bir fark vardı.
41 yaşındaki Thabana Mokgohloa, “Ben onun yarı yaşındayım ve o beni hayatta dövüyor” dedi. Bu yıl Polokwane Atletizm Kulübü’nde Mosehla ile birlikte koşan Mokgohloa, Yoldaşlar’ı 81 yaşındaki oyuncu yaklaşık 20 dakika gerisinde tamamladı. “Biliyor musun?” “Beni onu yendiğinde ilham alıyorum” diye ekledi.
Geçenlerde bir sabah Mosehla bir çift eski mavi spor ayakkabısını ayağına geçirdi ve evin yakınında beş kilometrelik bir koşuya çıktı. Daha önce babasının ineklerini güttüğü ve 50 yıllık kariyeri boyunca inşa ettiği evlerin kapsadığı dağları var, onlardan geçerken bağırarak selam verdi. Bölgedeki hırıltılı gazeteciye en sevilen inşaat projelerinin bir listesi anlattı: yerel muhtarın evi, öğretmenlerin koleji, bir huzurevi.
“Ne zaman bir ev inşa etsem muhteşem çıkmalı çünkü bu benim işimin bir reklamı” dedi. “Binalarımda, gençlerle birlikteyken olduğu gibi gururla dolu.”
Halen onu Güney Afrika’da küçük seçim seçeneklerine taşıyan oğul Yoldaşlar yarışının (10. yarışı) tadını çıkarıyordu. Artık sürekli olarak katıldığı ki yarışlara davet ediliyordu ve yakın zamanda kendi eyaleti Limpopo’nun başbakanını evinde ağırlamıştı. Hayat sanki harika bir süreklilikteymiş gibi hissediyor ve bundan sonra Dubai ya da New York’ta uluslararası bir maraton koşmayı umduğunu söyledi.
“Tanrının herkesin yaşını bilir” dedi. “Ve benim için o karar verdi: Hala gençsin.”